Sẽ “bùng nổ” nhu cầu bảo hiểm hưu trí

Ngoài các sản phẩm chăm sóc sức khỏe, lượng người nghỉ hưu ngày càng lớn đang là dư địa thị trường được nhiều công ty bảo hiểm nhân thọ nhắm tới. Tại Diễn đàn doanh nghiệp Việt Nam (VBF) vừa qua, đại diện Hiệp hội Doanh nghiệp Canada tại Việt Nam (CanCham) cũng đã đề nghị Chính phủ cho phép thành lập quỹ bảo hiểm hưu trí tư nhân.

 “Bùng nổ” trong 5 năm tới?

Theo CanCham, hiện nhiều công dân Việt Nam đang tìm cách bổ sung tiền lương hưu, bên cạnh tiền bảo hiểm hưu trí được nhận theo chế độ của Nhà nước, để có thể duy trì một mức sống tốt hơn khi về hưu. Tuy nhiên, theo luật pháp hiện hành, chỉ có cơ quan bảo hiểm xã hội mới được phép cung cấp tiền lương hưu như một hình thức an sinh xã hội. Điều này sẽ tạo ra một gánh nặng tài chính lớn về dài hạn cho chương trình bảo hiểm xã hội nhà nước. Đồng thời, hiện nay có rất nhiều lao động không thuộc biên chế nhà nước (như một số chức danh cán bộ cấp xã, phường, giáo viên mầm non bán công…), nên không có chế độ bảo hiểm xã hội. Nếu tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện, những người này sẽ có lương hưu. Mặt khác, nhiều trường hợp khi về hưu đã đủ tuổi (nam 60 tuổi và nữ 55 tuổi), nhưng thời gian công tác để đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc không đủ 20 năm thì theo quy định của Luật Bảo hiểm xã hội cũng không đủ điều kiện để tham gia tiếp bảo hiểm xã hội đến lúc đủ thời gian nhận sổ lĩnh lương hưu… Theo Bảo hiểm xã hội Việt Nam, hơn 1 năm qua mới có hơn 10.000 người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện, trong khi số đối tượng có nhu cầu đóng bảo hiểm xã hội để hưởng lương khi về hưu là rất lớn.
Tổng giám đốc Công ty Manulife Việt Nam, ông David Wong cho rằng, trong 5 năm tới thị trường Việt Nam sẽ rất cần những sản phẩm bảo hiểm nhân thọ liên quan đến vấn đề bảo hiểm hưu trí. “Hiện nay, Manulife Việt Nam đã có những sản phẩm bảo hiểm về tài chính cho gia đình và giáo dục. Chúng tôi đang chuẩn bị cho kế hoạch đưa ra những sản phẩm chăm sóc sức khỏe y tế và trong một thời gian ngắn nữa sẽ đưa ra những sản phẩm bảo hiểm về hưu trí”, ông David Wong cho biết.

Không dễ

Các chuyên gia về bảo hiểm cho rằng, nếu nghĩ đến bảo hiểm hưu trí như một cách tích lũy ngân sách để có thể an hưởng những ngày tháng tuổi già thì cả 3 dòng sản phẩm bảo hiểm nhân thọ thông dụng trên thị trường hiện nay (bao gồm bảo hiểm hỗn hợp, bảo hiểm niên kim và bảo hiểm liên kết chung) đều có thể đáp ứng nhu cầu này. Bảo hiểm hỗn hợp (Endowment Insurance) giúp khách hàng tích lũy ngân sách một cách đều đặn đến tuổi về hưu dự tính (có thể là bất cứ tuổi nào từ 65 tuổi trở xuống). Đây là sản phẩm truyền thống và thông dụng nhất trong thị trường hiện nay. Bảo hiểm niên kim (Annuity Contracts) cũng giúp khách hàng tích lũy ngân sách hưu trí. Tuy nhiên, khác với bảo hiểm hỗn hợp, khách hàng có 2 lựa chọn trong việc tích lũy ngân sách: đóng phí một lần hoặc đóng phí định kỳ. Ngoài ra, sau khi kết thúc thời gian đóng phí, khách hàng sẽ không nhận ngay một số tiền lớn như trong bảo hiểm hỗn hợp mà sẽ nhận tiền định kỳ mỗi năm một lần. Hiện nay, trên thị trường chỉ có Bảo Việt cung cấp sản phẩm này, trong đó khách hàng sẽ được nhận tiền định kỳ đến cuối đời và tối thiểu không ít hơn 10 năm cộng với chi phí mai táng nếu rủi ro qua đời. Theo các công ty bảo hiểm có vốn đầu tư nước ngoài thì đây là một sản phẩm chứa quá nhiều rủi ro đối với công ty nên họ vẫn chưa triển khai sản phẩm này ở Việt Nam. Bảo Việt trong thời gian gần đây cũng có rất nhiều hợp đồng bảo hiểm niên kim được chuyển đổi sang thành bảo hiểm hỗn hợp theo khuyến nghị của cổ đông chiến lược HSBC. Còn bảo hiểm liên kết chung (Universal Life Insurance) được phát triển dựa trên nền tảng của bảo hiểm trọn đời và cũng có thể được dùng để đáp ứng nhu cầu tiết kiệm và bảo vệ cho thời gian nghỉ hưu. Sản phẩm này đã được Manulife, ACE Life, Prudential, Dai-ichi Life và AIA Life triển khai.
Dù đã có 3 dòng sản phẩm phục vụ cho vấn đề hưu trí của khách hàng, nhưng một số công ty bảo hiểm vẫn muốn hướng đến một sản phẩm chuyên biệt dành cho vấn đề này. Tuy nhiên, theo giám đốc 1 công ty bảo hiểm lớn, kinh doanh những sản phẩm bảo hiểm liên quan đến hưu trí tại Việt Nam không dễ dàng, vì Việt Nam chưa có số liệu thống kê đầy đủ và chính xác về tuổi thọ của người dân. Hiện nay, các công ty bảo hiểm vẫn phải dựa vào số liệu thống kê của các tổ chức nước ngoài. Trong khi đó, trên thực tế thì tuổi thọ của người Việt Nam đang tăng lên so với dự báo của các chuyên gia trong lĩnh vực bảo hiểm nhân thọ. Ngoài ra, vấn đề dự báo lạm phát cũng sẽ ảnh hưởng rất lớn đến kế hoạch phát triển các sản phẩm bảo hiểm nhân thọ nói chung và bảo hiểm hưu trí nói riêng. Số liệu của Hiệp hội Bảo hiểm cho thấy, tuy doanh thu cả năm 2008 của khối bảo hiểm nhân thọ đạt 10.339 tỷ đồng, tăng 9,3% so với năm 2007, song tổng số hợp đồng bảo hiểm khai thác mới trong kỳ giảm gần 14% so với năm 2007. Đặc biệt, số lượng hợp đồng bị hủy bỏ năm thứ nhất tăng 8,83% so với năm 2007.